ชน=ชนเน , ‘‘ชนิสฺสา’’ติ อา โหติ กานุพนฺเธ พหุลาธิการา, โส ชายติ, ชายนฺติ+จฺจาทิฯ กมฺเม-ชนิตุํ ปโยเชตีติ ‘‘ปโยชกพฺยาปาเร ณาปิ เจ’’ติ ณิมฺหิ ‘‘อญฺญตฺราปี’’ติ วุทฺธิปฏิเสเธ กฺยมฺหิ ‘‘ทีโฆ สรสฺสา’’ติ ทีเฆ จ กเต เตน ชนียติ, ชนียนฺติ อิจฺจาทิฯ โส ชายิสฺสติฯ เตน ชนิสฺสติฯ โส อชายิ, เตน อชนียิฯ โส อชายิสฺส, เตน อชนียิสฺสฯ โส ชาเย ชาเยยฺย, เตน ชนีเยยฺยฯ โส ชายตุ, เตน ชนียตุ อิจฺจาทิฯ (ทิวาทินโย)ฯ

ตุท=พฺยถเน,

5,22. ตุทาทีหิ โก

ตุทาทีหิ กตฺตริ ลวิสเย โก โหติฯ ตุทติ, ตุทนฺติ อิจฺจาทิฯ กมฺเม-ตุทฺยติ ตุชฺชติ, ตุทฺยเร ตุทฺยนฺติ, ตุชฺชเร ตุชฺชนฺติ+จฺจาทิฯ ตถา ตุทิสฺสติ ตุชฺชิสฺสติฯ อตุทิ, อตุทิํสุ, อตุชฺชิฯ อตุทิสฺส อตุชฺชิสฺส, ตุเทยฺย ตุชฺเชยฺยฯ ตุทตุ, ตุทนฺตุ, ตุชฺชตุ อิจฺจาทิฯ

วิส=ปเวสเน, ปปุพฺโพฯ โส คามํ ปวิสติ อิจฺจาทิฯ กมฺเม-ปวิสียติ อิจฺจาทิฯ ปวิสิสฺสติฯ ปวิสียิสฺสติฯ ปาวิสิ, อีมฺหิ ‘‘ภุชมุจา’’ ทินา โยควิภาคา กฺขงฯ ปาวิสิ, ปวิสิ ปาเวกฺขิ, ปถวิํ ปาวิสิํสุ ปวิสิํสุฯ ปาวิสียิฯ ปาวิสิสฺส ปวิสิสฺสฯ ปาวิสียิสฺสฯ

ปวิเส ปวิเสยฺย, วิกรณโลโป ปวิสีเยยฺยฯ ปวิสตุ, ปวิสียตุ อิจฺจาทิฯ นุทติฯ ทิส=อุจฺจารเณ, อุทฺทิสฺสติ, ลิขติ, ตุสติ อิจฺจาทิฯ (ตุทาทินโย)ฯ

ชิ=ชเย,

5,23. ชฺยาทีหิ กฺนา

ชฺยาทีหิ กตฺตริ ลวิสเย กฺนา โหติฯ น วุทฺธิฯ กิเลเส ชินาติ, ชินนฺติฯ เตน กิเลโส ชียติ, ชียนฺติ, กฺเย ทีโฆฯ ชินิสฺสติ, ชินิสฺสนฺติฯ อชินิ ชินิฯ อชียิ, อชียิตฺถฯ อชินิสฺสฯ อชียิสฺสฯ ชิเนยฺยฯ ชินาตุ อิจฺจาทิฯ จิ=จเย, ตถา จินาติ, จินนฺติ อิจฺจาทิฯ

ญา=อวโพธเน,

5,120. ญาสฺส เน ชา

ญาธาตุสฺส ชา โหติ นกาเรฯ วิชานาติฯ

61. ญาสฺส สนาสฺส นาโย ติมฺหิ

สนาสฺส ญาสฺส นาโย วา โหติ ติมฺหิฯ นายติ, วิชานาติ อิจฺจาทิฯ กมฺเม-วิญฺญายติ อิจฺจาทิฯ กฺเย ‘‘อาสฺเส จา’’ติ เอตฺถ ‘‘อาสฺเส’’ติ โยควิภาคา อาสฺส เอ โหติ, ยสฺส ทฺวิตฺเต เญยฺยติ, เญยฺยนฺติ อิจฺจาทิฯ วิชานิสฺสติ, วิชานิสฺสนฺติฯ กมฺเม – ‘‘กฺยสฺส สฺเส’’ติ กฺยโลเป รสฺเส จ กเต ญาสฺสติ, ญาสฺสนฺติ, วิญฺญายิสฺสติ, ปญฺญายิสฺสติฯ

65. สฺสสฺส หิ กมฺเม

ญาโต ปรสฺส สฺสสฺส หิ วา โหติ กมฺเม, ปญฺญายิหิติ, ปญฺญายิหินฺติฯ อญาคเม สมชานิ, สํชานิ, สํชานิํสุฯ สมชา- นิํสุ ฯ กมฺเม-ปญฺญายิ, ปญฺญายิํสุฯ อชานิสฺสฯ กมฺเม-อญฺญายิสฺสฯ

63. เอยฺยสฺสิ+ยาญา วา

ญาโต ปรสฺส เอยฺยสฺส อิยา+ญา โหนฺติ วาฯ ชานิยาฯ

62. ญามฺหิ ชํ

ญาเทเส สนาสฺส ญาสฺส ชํ วา โหติฯ ชญฺญา, ชาเนยฺย, ชาเนยฺยุํฯ กมฺเม-ปญฺญาเยยฺย, ปญฺญาเยยฺยุํฯ วิชานาตุ, วิชานนฺถุฯ กมฺเม-วิญฺญายตุ อิจฺจาทิฯ

มา=มาเน, ‘‘อา อี สฺสาทีนํ พฺยญฺชนสฺสิญ’’ อิติ อิญอิติ โยควิภาคา อิญาคเม ปุพฺพสรโลโป, มินาติ, มินนฺติฯ กมฺเม-มียติ อิจฺจาทิฯ ลู=เฉทเน, ‘‘กฺณากฺนาสุ รสฺโส’’ติ ธาตุสฺส รสฺโส, ลุนาติ, ลุนนฺติฯ กมฺเม-ลูยติ อิจฺจาทิฯ ธุ=กมฺปเน, ธุนาติ อิจฺจาทิฯ (ชฺยาทินโย)ฯ

กี=ทพฺพวินีมเย,

24. กฺยาทีหิ กฺณา

กฺยาทีหิ ลวิสเย กฺณา โหติฯ ‘‘กฺณากฺนาสุ รสฺโส’’ติ รสฺเส กิณาติ, กิณนฺติ อิจฺจาทิฯ กมฺเม-วิกฺกียติ, วิกฺกียนฺติฯ วิกฺกิณิสฺสติ, วิกฺกิณิสฺสนฺติฯ วิกฺกียิสฺสติ, วิกฺกียิสฺสนฺติฯ อกิณิ, วิกฺกิณิ, วิกฺกียิฯ อกิณิสฺส, วิกฺกิณิสฺสฯ วิกฺกิเณ วิกฺกิเณยฺยฯ

วิกฺกีเย ฯ วิกฺกีเยยฺยฯ วิกฺกิณาตุ, วิกฺกิณนฺตุ, วิกฺกียตุ, วิกฺกียนฺตุ อิจฺจาทิฯ สุ=สวเน, สุณาติ, สุณนฺติ อิจฺจาทิฯ

สก=สตฺติยํ,

5,121. สกา+ปานํ กุก+กุ เณ

สก+อาปานํ กุก+กุอิจฺเจเต อาคมา โหนฺติ เณฯ สกฺกุณาติ, สกฺกุณนฺติฯ สกฺกุนาติ, สกฺกุนนฺติฯ

53. สฺเส วา

สกสฺมา กฺณาสฺส กฺโข วา โหติ สฺเสฯ สกฺขิสฺสติ, สกฺขิสฺสนฺติฯ

58. สกา กฺณาสฺส ข อีอาโท

สกสฺมา กฺณาสฺส โข วา โหติ อีอาทีสุฯ อสกฺขิ สกฺขิ, สกฺขิํสุฯ อสกฺขิสฺส, อสกฺขิสฺสํสุฯ สกฺกุเณ สกฺกุเณยฺยฯ สกฺกุณาตุ, สกฺกุณนฺตุฯ

อป=ปาปุณเน, ปปุพฺโพ, ‘‘สกา+ปานํ กุก+กุ เณ’’ติ กุกเต สมฺปตฺติ ปาปุณาติ, ปาปุณนฺติ อิจฺจาทิฯ กมฺเมปาปียติ, ปาปียนฺติฯ ปาปุณิสฺสติ, ปาปุณิสฺสนฺติฯ กมฺเม-ปาปียิสฺสติ, ปาปียิสฺสนฺติฯ ปาปุณิ, ปาปุณิํสุฯ กมฺเม-ปาปียิ, ปาปียิตฺถฯ อปาปุณิสฺสฯ กมฺเม-อปาปียิสฺสฯ ปาปุเณ, ปาปุเณยฺยฯ กมฺเม-ปาปีเยยฺยฯ ปาปุณาตุ, ปาปุณนฺตุฯ กมฺเม-ปาปียตุ อิจฺจาทิฯ (กฺยาทินโย)ฯ

สุ=สวเน,

25. สฺวาทีหิ กฺโณ

สุอาทีหิ ลวิสเย กฺโณ โหติฯ กานุพนฺธตฺตา น วุทฺธิฯ ธมฺมํ สุโณติฯ ปรสฺสรโลเป สุโณนฺติฯ กมฺเม-กฺเย ทีเฆ สูยติ, สูยนฺติฯ ทฺวิตฺเต สุยฺยติ สุยฺยนฺติ+จฺจาทิฯ อิญาคเม สุณิสฺสติ, สุณิสฺสนฺติฯ กมฺเม-กฺยโลเป วุทฺธิฯ โสสฺสติ, โสสฺสนฺติ อิจฺจาทิฯ อสุณิ สุณิ, อสุณิํสุ สุณิํสุฯ

60. เตสุ สุโต กฺโณ+กฺณานํ โรฏ

เตสุ อีอาทีสุ สุโต ปเรสํ กฺโณ+กฺณานํ โรฏ วา โหติฯ รกาโร อนุพนฺโธฯ โฏ สพฺพาเทสตฺโถฯ อุสฺส โลเป ทฺวิตฺตํ อีสฺส สิ จฯ อสฺโสสิ, อสฺโสสิํสุฯ ‘‘อิํสฺส จ สิญ’’ติ โยควิภาคา สิญ, อสฺโสสิํสุ, ปจฺจสฺโสสุํฯ อสุยิ, อสุยิตฺถฯ อสุณิสฺส, เตน อสุยิสฺสฯ สุเณ สุเณยฺย, สุเณยฺยํฯ เตน สูเย สูเยยฺยฯ สุณาตุ, สุณนฺตุฯ สูยตุ, สูยนฺตุ อิจฺจาทิฯ

คิ=สทฺเท, คิโณติฯ คิณนฺติฯ ตฺวํ คิโณสิฯ คิณิสฺสติ, คิณิสฺสนฺติฯ อคิณิสฺสฯ คิเณยฺยฯ คิโณตุ อิจฺจาทิฯ วุ=สํวรเณ, อาวุโณติ, อาวุณนฺติฯ อาวุโณสิ อิจฺจาทิฯ เสเสสุปิ โยเชตพฺพํฯ (สฺวาทินโย)ฯ

ตน=วิตฺถาเร,

26. ตนาทิตฺโว

ตนาทิโต กตฺตริ ลวิสเย โอ โหติฯ กิตฺติํ ตโนติ, ตโนนฺติ อิจฺจาทิฯ

76. โอวิกรณสฺสุ ปรจฺฉกฺเก

โอวิกรณสฺส อุ โหติ ปรจฺฉกฺกวิสเยฯ ตนุเต, ตนฺวนฺเตฯ ตนุเส, ตนุวฺเหฯ ตนฺเว, ตนฺวมฺเหฯ กมฺเม –

5,138. ตนสฺสา วา

ตนสฺส วา อา โหติ กฺเยฯ ปปุพฺโพ, ปตายติฯ ปตญฺญติ, ปตายเร ปตายนฺติ ปตญฺญเร ปตญฺญนฺติ+จฺจาทิฯ ตถา วิกรณโลเป อิญาคเม จ ตนิสฺสติ, ตนิสฺสนฺติฯ ปตายิสฺสติฯ อตนิ, อตนิํสุฯ อตนิสฺสฯ ปตายิสฺสฯ ตเนยฺย, ตเนยฺยุํฯ ตโนตุ, ตโนนฺตุ อิจฺจาทิฯ

กร=กรเณ,

5,177. กรสฺส โสสฺส กุพฺพ+กุรุ+กยิรา

กรสฺส ส โอการสฺส กุพฺพาทโย วา โหนฺติ นฺต+มาน+ตฺยาทีสุฯ กุพฺพติ, กุพฺพนฺติฯ กโรติ, กโรนฺติฯ กโรสิ, กโรถฯ